![]() |
|
сделать стартовой | добавить в избранное |
![]() |
Искусство, Культура, Литература
Литература, Лингвистика
Проза Якуба Коласа 20–30 гадоў: набыткі і страты |
Установа адукацыi «Брэсцкi дзяржаўны унiверсiтэт iмя А.С. Пушкiна» Кафедра беларускага лiтаратуразнаўства КУРСАВАЯ ПРАЦА ПРОЗА ЯКУБА КОЛАСА 20–30 ГАДОЎ: НАБЫТКІ І СТРАТЫ Выканаў: Навуковы кiраўнiк Брэст 2010 ЗМЕСТ Уводзiны Раздзел. 1 Творчыя дасягненні Якуба Коласа ў 20–30 гады XX стагоддзя Раздзел. 2 Жанрава-стылёвыя і ідэйна-тэматычныя адметнасці твораў Якуба Коласа 20–30 гадоў 2.1 Апавяданне «Крывавы вір»: паказ чалавека ў эпоху рэвалюцыі 2.2 Трылогія «На ростанях»: пошукі шляхоў у будучыню 2.3 Аповесць «На прасторах жыцця»: сучаснае бачанне праблематыкі, сэнс эпіграфа і змест назвы 2.4 Аповесць «Адшчапенец»: праблемы агульначалавечага быцця Заключэнне Спiс літаратурных крыніц УВОДЗIНЫ Творчасць Якуба Коласа увесь час знаходзiцца ў полi зроку лiтаратуразнаўцаў. Увага вучоных скiравана на даследаванне шматграннай праблематыкi творчасцi, своеасаблiвасцi iндывiдуальнага стылю таленавiтага аўтара. Якуб Колас – вялікі мастак слова, які глыбока выявіў грамадска-гістарычныя імкненні і духоўныя патрэбы беларускага народа, узбагаціў нацыянальную літаратуру выдатнымі творчымі набыткамі. Ён стаў мастацкім летапісцам жыцця народа на працягу складанай гістарычнай эпохі. Светаадчуванне Коласа-мастака вельмі цэласнае, гарманічнае і разам з тым шматграннае, эстэтычна багатае. У творчасці Я. Коласа моцны інтэлектуальны пачатак, які мае здаровы народны грунт – пісьменнік шукае глыбінны, духоўны змест у жыцці чалавека працы, за канкрэтнымі назіраннямі ў яго крыецца шматзначны псіхалагічны і філасофскі падтэкст. Пісьменніцкая індывідуальнасць Коласа нясе на сабе вельмі характэрны адбітак жыцця народа, яго тонаў. фарбаў, грамадскіх імпульсаў. Грамадзянская мэтаімкнённасць, чуйнасць да запатрабаванняў часу, мастацкая шматграннасць пісьменніка асабліва шчодра раскрываюцца ў яго апавяданнях і аповесцях 20–30 гадоў XX стагоддзя. Пісьменнік імкнуўся стварыць сапраўдныя духоўна-маральныя ідэалы, напоўніць жыццё высакароднымі мэтамі. У пошуках феномена нацыянальнага характару пісьменнік выкарыстоўваў гістарычную эпоху для праекцыі сучаснасці і мінулага. Ён добра ўсведамляў, што менавіта ад глыбіні ўзнятых гістарычных пластоў, шырыні іх распрацоўкі, таксама, як і ад асваення праблем сучаснасці, залежыць узровень сталасці айчыннай прозы. 20-ыя гады – вельмi бурны перыяд. Працэс карэннай ломкi сацыяльных, эканамiчных, палiтычных асноў старога ладу, як адзначаюць Д.I. Гальмакоў i Л.С. Голубева , з’яўляўся адначасова i працэсам ломкi псiхалогii чалавека – прадстаўнiка гэтага ладу, найвялiкшым пераваротам у яго свядомасцi. 20-ыя гады – гэта час пошуку шляхоў развiцця новага мастацтва, з’яўленне iншых iдэйна-тэматычных даляглядаў, новага героя, «час выпрабавання жыццёвасцi i плённасцi многiх жанрава-стылёвых форм у новых умовах» . У творчасцi Я. Коласа гэтага часу «рэалiзм часта арганiчна сплаўляўся з актыўным рамантычным пачаткам, якi жывiўся iмкненнем пасцiгнуць характар новых людзей» . Пiсьменнiк «iмкнуўся асэнсаваць новую рэчаiснасць, формы якой яшчэ толькi cкладвалiся, раскрыць з’яўленне новых рыс характару, псiхалогii чалавека, яго сацыяльныя памкненнi i iдэалы» .
30-ыя гады ўвайшлi ў гiсторыю як складаны перыяд, напоўнены падзеямi вялiкага гiстарычнага значэння. Якуб Колас намагаўся ў сваiх творах гэтага перыяду «па-мастацку пераканаўча i глыбока адлюстраваць рэчаiснасць ва ўсёй яе складанасцi i супярэчлiвасцi, у няспынным руху i барацьбе супрацьлеглых сацыяльна-грамадскiх сiл» . Творчасць Якуба Коласа 20–30-х гадоў пакiнула прыкметны след у станаўленнi сучаснай беларускай лiтаратуры. Як адзначае П.К. Дзюбайла, «лiтаратура таго часу iдзе да мастацкага сiнтэзу гiсторыi i сучаснасцi, да ўвасаблення праз лёс чалавека лёсу народа» . Пра Я. Коласа напiсана нямала змястоўных кнiг, цiкавых навуковых даследаванняў. Але яны, зразумела, не ахоплiваюць i не могуць ахапiць i ўсебакова раскрыць багаты жыццёвы i творчы шлях пiсьменнiка. Глыбокую ацэнку творчасцi Якуба Коласа далi такiя даследчыкi, як I. Навуменка . Манаграфii Ю. Пшыркова i I. Навуменкi – гэта важныя цаглiны ў прыгожы гмах, iмя якому – сучаснае коласазнаўства. Мэта i задачы курсавой працы. Мэта курсавой працы – даследаваць iдэйна-тэматычныя, жанрава-стылёвыя асаблiвасцi творчасцi Якуба Коласа 20–30 гадоў. У адпаведнасцi з вышэйакрэсленай мэтай ставяцца наступныя задачы: – паказаць творчыя дасягненнi Я. Коласа ў 20–30-ыя гады; – раскрыць жанравую, iдэйна-тэматычную непаўторнасць коласаўскiх твораў 20–30 гадоў; – высветліць, як вырашаецца Коласам у яго творах праблема суадносінаў гістарычнага факта і мастацкага вымыслу; – прааналізаваць сучаснае бачанне літаратуразнаўцамі праблематыкі аповесці «На прасторах жыцця», сэнс эпіграфа і змест назвы; – паказаць пошукі шляхоў у будучыню героямі трылогіі «На ростанях»; – вылучыць асноўныя матывы аповесці «Адшчапенец» і апавядання «Крывавы вір». Аб’ект i прадмет даследавання. Аб’ектам даследавання з’яўляецца творчасць Якуба Коласа 20–30 гадоў XX стагоддзя. Прадмет даследавання – такiя коласаўскiя творы, як «На прасторах жыцця», «На ростанях», «Адшчапенец», «Крывавы вiр». Метады даследавання. Асноўнымi метадамi даследавання з’яўляюцца тэкстуальна-аналiтычны, гiсторыка-функцыянальны, якiя даюць магчымасць вызначыць своесаблiвасцi напiсаных Коласам у 20–30 гады твораў «На прасторах жыцця», «На ростанях», «Адшчапенец», «Крывавы вiр» з улiкам гiстарычнага i сучаснага кантэкстаў. Структура i аб’ём працы. Курсавая праца складаецца з уводзiнаў, двух раздзелаў, заключэння, спiса літаратурных крынiц. Агульны аб’ём працы – 50 старонак. Раздзел 1. Творчыя дасягненнi Якуба Коласа ў 20–30 гады XX стагоддзя Якуб Колас – класік сусветнай і беларускай літаратуры, адзін з заснавальнікаў новай беларускай літаратуры і сучаснай літаратурнай мовы, народны паэт Беларусі. Ён выступаў як паэт, празаік, драматург, публіцыст, перакладчык, педагог, грамадскі дзеяч. Шлях, які прайшоў Якуб Колас, адметны. Асноватворныя ўласцівасці яго жыцця і дзейнасці – сумленнасць, высокароднасць, нераўнадушша, імкненне дапамагчы ў цяжкіх абставінах, грунтоўнасць ва ўсіх жыццёвых праявах, вернасць сваім прынцыпам, адстойванне ўласных поглядаў, любоў да Бацькаўшчыны і яе народа, клопат аб захаванні нацыянальнай самабытнасці беларусаў, аб беларускай мове, пратэст супраць рознага кшталту прыгнечання чалавека.
Гэтыя якасці ў поўнай меры адбіліся на творчасці пісьменніка, які ўнёс значны ўклад у нацыянальную і сусветную літаратуру. Сярод творчых дасягненняў найбольш важкімі з’яўляюцца пашырэнне жанравых магчымасцяў беларускай літаратуры, выкарыстанне шырокай і актуальнай тэматыкі ў паэтычных і празаічных творах, узбагачэнне паэзіі філасофскай і пейзажнай лірыкай, спалучэнне лірыкі і эпасу, закладванне асноваў беларускага рамана і беларускай дзіцячай літаратуры, філасофскае асэнсаванне рэчаіснасці праз алегарычны аповед, станаўленне нормаў беларускай літаратурнай мовы. Дзейнасць Якуба Коласа, яго роля і значэнне ў нацыянальным духоўным адраджэнні беларусаў высока ацэнены нашчадкамі. Іменем Коласа (а таксама іменем Я. Купалы) названы Інстытут мовы і літаратуры НАН Рэспублікі Беларусь, Цэнтральная навуковая бібліятэка НАН Рэспублікі Беларусь, Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатр у Віцебску, плошчы і вуліцы, школы і бібліятэкі ў многіх населеных пунктах Беларусі, буйное вытворчае паліграфічнае прадпрыемства ў Мiнску. Творы Якуба Коласа ўвасоблены ў тэатральным, музычным, кінематаграфічным мастацтве. У тэатрах ставіліся п’есы паводле яго апавяданняў, аповесцяў, трылогіі. Ю. Семянякам створана опера па паэме «Новая зямля», Ю. Багатыровым па аповесці «Дрыгва» – опера «У пушчах Палесся». На словы Якуба Коласа напісана шмат музычных твораў. Коласаўскую паэзію для напісання песень і рамансаў выкарыстоўвалі кампазiтары М. Чуркін (песні «Краска», «Вясна», рамансы «Маёй каханцы», «Гусі.»), А. Туранкоў (рамансы «Усход сонца», «Дудка», песня «Радасць»), Я. Цікоцкі (рамансы «Каманіну, Малакову, Сляпнёву», «Пераможны май») і інш. Яшчэ ў 1929 г. быў зняты фільм «Песня вясны» (рэжысёр В. Гардзін) паводле аповесці Якуба Коласа «На прасторах жыцця». У 1960–1961 гг. экранізавана трылогія «На ростанях» (фільм «Першыя выпрабаванні», рэжысёр Ул. Корш-Саблін). За межамі Беларусі з творчасцю Якуба Коласа знаёмы жыхары многіх краін свету. Яго творы (пераважна паэтычныя) перакладзены больш чым на 40 замежных моў, у тым ліку на найбольш распаўсюджаныя – англійскую, нямецкую, французскую, іспанскую, кітайскую. Творчасць пісьменніка і яго ролю ў літаратуры разглядалі ў сваіх працах славісты Вялікабрытаніі, Аўстрыі, Нямеччыны, Італіі. Асобае месца сярод перакладаў твораў займаюць выданні на славянскіх мовах – рускай, польскай, украінскай. На рускай мове ў розны час выходзілі тры зборы твораў Якуба Коласа. Рэгулярна праводзяцца прысвечаныя творчасці паэта Міжнародныя навуковыя канфэрэнцыі, па выніках якіх выдаюцца зборнікі матэрыялаў «Каласавіны». 100-гадовы юбілей беларускага песняра паводле рашэння ЮНЭСКА адзначаўся ў міжнародным маштабе. У 1996 г. створаны Міжнародны фонд Якуба Коласа. У 2007 г. у Беларусі адзначалася 125-годдзе з дня нараджэння нацыянальнага паэта Якуба Коласа. Якія ж творчыя набыткі Якуба Коласа? У 1921 г. у Коўне выходзіць зборнік апавяданняў «Казкі жыцця» (большасць «Казак жыцця» створаны да 1917 г., але працу над цыклам аўтар працягваў і надалей). У гэтых творах у алегарычнай форме выкладзены погляды на гісторыю і жыццёвую філасофію беларусаў як нацыі, іх месца сярод народаў-суседзяў, закрануты важныя сацыяльна-палітычныя і маральна-этычныя праблемы, паказана імкненне чалавека да пазнання таямніц прыроды і быцця.
Царские врата из Гродно. Кон. 16 в. (Дерево, Художественный музей Белорусской ССР, Минск.) Белорусская ССР. Сцена из спектакля Белорусского театра оперы и балета. Балет «Князь-озеро» В. А. Золотарева. 1949. Белорусская ССР. Изобразительное искусство 19—-20 вв. Я. М. Кругер. Портрет минского скрипача Жуховицкого. 1897. Художественный музей Белорусской ССР, Минск. Белорусская ССР. Семья белорусского крестьянина. Нач. 20 в. Белорусская ССР. С. И. Полубес. «Апостол Лука». Рельеф. Майолика. 2-я пол. 17 в. Музей «Коломенское». Москва. Белорусская ССР. На строительстве Солигорского калийного комбината. Белорусская ССР. Деревня Вертелишки колхоза «Прогресс» Гродненской области. Белорусская ССР. Река Днепр в районе г. Речица. Белорусская ССР. Замок Радзивиллов в Несвиже. Конец 16—18 вв. Внутренний двор. Белорусская ССР. Сцена из спектакля Белорусского театра им. Я. Купалы «Последние» М. Горького. 1937. Белорусская ССР. Минск. Площадь Якуба Коласа. Справа — Ленинский проспект. Белорусская ССР. Подпольные советские газеты, издававшиеся на временно оккупированной территории Белоруссии в годы Великой Отечественной войны. Белорусская ССР. Витебск. Вид на р
1. Роль моральной оценки в характеристике героев "Тихого Дона" М. А. Шолохова
2. Сравнительная характеристика героев романа И. А. Гончарова«Обыкновенная история»
3. Роль портретной характеристики героев в романе Л. Н. Толстого "Война и мир"
4. Интерьер как средство характеристики героя. (По одному из произведений русской литературы XIX века.)
5. Характеристика литературного героя (на примере рассказа Н. С. Лескова «Дурачок»)
9. Общая характеристика процесса научения
10. Редкие растения, краткая характеристика
11. Природные пожары, их характеристика,особенности лесных пожаров
12. Характеристика современных средств поражения и последствия их применения
13. Экономико-географическая характеристика Белоруссии
14. Общая характеристика степной зоны
15. Сравнительная характеристика хозяйства Волго-Вятского и Западно-Сибирского районов
17. Характеристика Дальневосточного экономического района
18. Экономико- и политико-географическая характеристика ФРГ
19. Экономико-географическая характеристика республики Татарстан
20. Экономико-географическая характеристика страны на примере Испании
25. Экономико-географическая характеристика Германии
26. Экономико-географическая характеристика государства Ирландия
27. Комплексная экономико-географическая характеристика Мексики
28. Экономико-географическая характеристика Канады
29. Экономическая характеристика Таджикистана
30. Сравнительная характеристика Калининградской области и Приморского края
31. Характеристика природного комплекса Черного моря
33. Социально-экономическая характеристика Болгарии
35. Предварительная оценка запасов подземных вод месторождения "Ростань" (г. Борисоглебск)
36. Уголовно-правовая характеристика преступлений в сфере налогообложения
37. Приобретение права собственности на движимое и недвижимое имущество, сравнительная характеристика
41. Характеристика источников Конституционного права
42. Характеристика Конституции Франции
43. Сравнительная характеристика института брака по российскому и мусульманскому праву
44. Политический режим как сущностная характеристика государства
48. Былинные герои Илья Муромец и Добрыня Никитич и их исторические прототипы
49. Характеристика Иудушки Головлева
50. Обломов и Штольц, сравнительная характеристика
53. Развитие личности главного героя в романе А.С. Пушкина "Евгений Онегин"
57. Характеристика Пугачева по повести А.С. Пушкина "Капитанская дочка"
59. Краткая характеристика золотого века рок-музыки
60. Крейсер I-го ранга Цусимской кампании "Дмитрий Донской". История и технические характеристики
61. Иван IV Грозный. Сравнительная характеристика по книгам В.Кобрина и К.Валишевского
62. Бессмертный подвиг героев - казахстанцев в Великой Отечественной войне
65. Мышь, устройство и характеристики, разновидности современных манипуляторов
66. Характеристика дополнительных устройств к ПК
67. Анализ структур, характеристик и архитектур 32-разрядных микропроцессоров
68. Общая характеристика системы Windows
69. Установка и основные характеристики Linux
73. Физиологические и психологические характеристики у студентов, различающихся по цвету глаз
75. Наркомания в молодежной среде: история, причины, характеристика, физическая зависимость, лечение
76. Общая характеристика органов кроветворения и иммунологической защиты
77. Общая характеристика дыхательной системы
78. Санитарно гигиеническая характеристика компьютерных классов школ г.Кургана
79. Морфофункциональная характеристика детского организма в разные периоды жизни
80. Криминологическая характеристика и профилактика организованной и международной преступности
82. Характеристики методов расследования преступлений, связанных с квалифицированным вымогательством
83. Характеристика компьютерных преступлений в Великом Новгороде и Новгородской области
85. Криминалистическая характеристика и первоначальный этап расследования грабежей и разбойных нападений
89. Половые преступления по УК РФ 1996г. (общая характеристика и проблемы квалификации)
90. Уголовно-правовая характеристика составов преступлений, сопряжённых с хищением имущества
91. Изменение физических характеристик почв под влиянием антропогенного фактора
92. Риформинг как способ получения бензинов с улучшенными характеристиками
93. Стили педагогического общения. Их виды и психологическая характеристика
94. Характеристика метода эксперимента
95. Характеристика коммуникативные и организаторские склонности лидеров в классе
96. Сравнительная характеристика показателей качества рассольных сыров